5 belangrijkste boodschappen van het eerste #EnablingTheFuture event

Op 15 december organiseerde Enabel de eerste editie van #EnablingTheFuture in Brussel. Dit hybride evenement bracht 150 sociale vernieuwers uit de hele wereld bijeen als bijdrage aan hun gezamenlijk doel om met innovatieacties en -investeringen de realisatie van de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen te versnellen.

Wil je weten wat wij van deze bijeenkomst onthouden? Dit zijn de 5 belangrijkste boodschappen:

1. Gezocht: vastberadenheid en moedige mensen 

Zijn we ontworpen om te falen? Met deze provocerende vraag opende Gerald Abila, oprichter van Barefootlaw, het paneldebat over ‘innoveren met impact’.

We hebben nog maar 7 jaar om de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen die de Agenda 2030 aansturen te realiseren. Gerald en zijn team weigerden de status quo te aanvaarden en formuleerden een gedurfde ambitie voor 2030: met behulp van digitale technologieën justitie en recht vrij toegankelijk maken voor 50 miljoen mensen in heel Afrika. Volgens Gerald staat er veel op het spel: “Innovatie gaat niet over kiezen. Je moet innoveren of je gaat ten onder.”

Jean Van Wetter, algemeen directeur van Enabel, roept op om samen in te zetten op sociale innovatie en het engagement voor Agenda 2030 te vernieuwen.

“De afgelopen decennia is de hele internationale samenwerkingssector geleidelijk veranderd van een rebelse beweging die onrecht wilde bestrijden in een industrie die wordt beheerst door controlemaatregelen en bureaucratie. We moeten het wiel niet opnieuw uitvinden, maar onszelf.”

 
De ambitie van de CEO is duidelijk: Enabel omvormen tot een pionier op het gebied van innovatie. “We hebben een morele plicht tegenover de huidige en toekomstige generaties om te innoveren. Ik moedig onze medewerkers en partners aan om vastberaden de status quo in vraag te stellen. Het is, tegen een extreem snel veranderende achtergrond, de enige manier om relevant te blijven voor onze partners in Afrika en het Midden-Oosten.”

2.Het Silicon Valley-model kopiëren: probeer dit niet thuis

“Je stopt je innovatieprogramma in een aktetas, reist van België naar een gemeenschap ergens in Afrika, opent de tas en begint mensen uit te leggen hoe ze moeten innoveren. Zo’n recept leidt tot mislukking.”

“Het overheersende discours over ‘innovatie’ in de ontwikkelingssector is doordrongen van waarden, beelden en concepten die zijn afgeleid van een nogal beperkt westers perspectief op innovatie,” legt Dr. Andrea Jimenez uit.

 
Andrea is assistant professor aan de Universiteit van Sheffield en heeft meer dan 10 jaar onderzoek gedaan naar innovatie in de ontwikkelingssector. Men heeft zowat overal (van Kenia tot Ecuador) geprobeerd het Silicon Valley-model met al zijn instrumenten, benaderingen en methoden toe te passen om met durfkapitaal top technologiebedrijven te creëren via speciale innovatiecentra.

“Het is gebleken dat deze initiatieven vooral de lokale elites dienen en de ongelijkheden vergroten in plaats van bij te dragen tot echte lokale ontwikkeling.” Andrea nodigt ons uit om onze innovatiemodellen radicaal te herzien door ons bewust te zijn van de machtsdynamiek en partnerschappen en processen te bevorderen die inspelen op de realiteit ter plaatse.

Of, met de woorden van Gerald: “We moeten leren luisteren naar lokale ondernemers.”

3.Reality check: de Afrikaanse innovatiescene bruist van leven

Op het gebied van elektrische minigrids of mobiel bankieren en met talrijke sociale innovaties zijn Afrikaanse landen pioniers en lopen zij voor op het Noorden. Gezien de uitzonderlijk jonge en dynamische bevolking kunnen we de komende jaren nog veel meer innovatie van het continent verwachten.

De ervaring van Olivier Vanden Eynde (Close the Gap) met een innovatiehub die al ongeveer 200 startups begeleidde in Mombassa (Kenia) illustreert dit:
 

“De innovatie-ecosystemen in Afrikaanse steden ontwikkelen zich snel. Vaardigheden, passie en een echte behoefte om te innoveren zijn de drijvende kracht van deze innovatieve ondernemers. Zij doen het omdat, als zij het niet doen, niemand het doet.”

 
Ondanks een dynamisch ecosysteem is het algemene beeld van innovatie in Afrika nog steeds doortrokken van vooroordelen en visies over Noord versus Zuid, wat nog steeds tot uiting komen in de mentaliteit en aanpak van veel traditionele ontwikkelingsactoren en projecten.

4. De vele schakeringen van ‘schaal’

De vraag over schaalvergroting is nooit ver weg in het innovatiedebat. Het is een cruciaal deel van het onderzoek van Lena Kalukuta Mahina die initiatieven in de circulaire economie in de DR Congo, Marokko en Burkina Faso bestudeert.

“We nemen lokale innovatieve oplossingen en zoeken uit hoe we die elders kunnen reproduceren en duurzaam maken op termijn met een financieel werkbaar bedrijfsmodel en publieke of private investeringen.”

Jean deelt die aanpak: “Ik geloof niet dat het toekennen van subsidies na subsidies werkbaar is. Om grootschalig impact te hebben moeten we een businessmodelaanpak volgen die het potentieel van een innovatie identificeert en verantwoording, duurzaamheid en value-for-money toevoegt.”

Gerald pleit voor een breder perspectief op schaalvergroting.
 

“We moeten een nieuwe richting geven aan de profit versus non-profit discussie. Soms is een innovatie zo uniek dat de magie erin bestaat het lokaal te houden. Opschalen van een non-profitinitiatief is niet hetzelfde als een Silicon Valley-initiatief op ruimere en grotere schaal promoten. Soms is schaalvergroting een kwestie van diepgang zoeken met de gemeenschappen.”

Er bestaat duidelijk geen standaardaanpak voor schaalvergroting en schaalvergrotingsstrategieën moeten altijd worden aangepast aan de specifieke situatie.
 

5. De juiste weg: leren als gelijken, samenwerken als gelijken

Hoewel de context kan verschillen, werken veel sociale vernieuwers wereldwijd aan vergelijkbare uitdagingen met hun innovatieve oplossingen: burgeronderzoek om luchtvervuiling te bestrijden, codeerprogramma’s om kwetsbare en jonge mensen aan een baan te helpen of steun aan vrouwen in hun strijd tegen seksueel geweld.

Daarom moedigt Jean mensen aan om eens goed te kijken naar de creatieve oplossingen die Afrikaanse ondernemers ontwikkelen. “Misschien is zo’n innovatie ook bruikbaar in Europa of België?”

Er is nog veel ruimte voor peer learning tussen vernieuwers uit verschillende continenten.

 
Lena en Gerald geven voorbeelden van gemeenschappelijke lessen die we kunnen trekken uit deze eerste #EnablingTheFuture -bijeenkomst.

Lena: “We moeten het paternalistische Noord-Zuid-discours achter ons laten en echt gelijkwaardige partnerschappen promoten.”

Gerald: “Een eerste gezamenlijke stap is erkennen dat we bevoorrecht zijn en vooroordelen overwinnen die daardoor kunnen ontstaan bij het opbouwen van partnerschappen met het oog op sociale innovatie. Luister echt naar de gemeenschappen die je probeert te helpen en betrek hen bij wat je doet.

#EnablingTheFuture wil deze niche opvullen. Het biedt een platform waar vernieuwers en innovatie-ondersteunende organisaties van over de hele wereld elkaar kunnen ontmoeten en als gelijken kunnen uitwisselen.

Ga met ons mee op dit mondiale avontuur: Zet je Enabelnetwerk in of stuur ons een bericht via innovation@enabel.be