Nieuws
01 november 2020
Laten we een eind maken aan vrouwelijke genitale verminking
Samen maken we van Burkina Faso een veiliger plek voor meisjes
Naar schatting zijn wereldwijd 200 miljoen meisjes en vrouwen genitaal verminkt en lopen, alleen al in 2020, nog eens 4,1 miljoen meisjes gevaar om hetzelfde lot te ondergaan.* Vrouwen dragen vaak de gevolgen van genitale verminking voor de rest van hun leven.
Vrouwelijke genitale verminking (VGV) staat voor “ingrepen die leiden tot een gedeeltelijke of volledige verwijdering van de externe geslachtsdelen van de vrouw en/of andere verwondingen van de vrouwelijke geslachtsdelen die niet het gevolg zijn van therapeutische ingrepen” (WHO). Het is een eeuwenoude traditionele praktijk die een ernstige inbreuk vormt op de mensenrechten en een probleem voor de volksgezondheid is, met zowel lichamelijke als psychische gezondheidsrisico’s als gevolg. Vrouwelijke genitale verminking wordt bijna altijd uitgevoerd bij minderjarige meisjes en is daarom ook een schending van de kinderrechten.
Legal framework
In 1996, Burkina Faso adopted a law punishing the practice. This law was revised in 2018 with a move towards additional prison sentences and fines.
Een wet alleen volstaat niet
Nu er meer maatregelen zijn genomen om de wet te versterken, hebben andere problemen de kop opgestoken. Vrouwen in Burkina Faso die VGV hebben ondergaan, zoeken soms juist daarom geen goede medische zorg.
Ze durven bijvoorbeeld vaak niet te bevallen in een ziekenhuis uit angst dat de verloskundige of gynaecoloog de politie op de hoogte zal stellen, zoals de wet voorschrijft. Of zieke jonge meisjes die VGV hebben ondergaan worden niet naar de dokter gebracht, omdat een dokter tijdens de medische controle zou kunnen vaststellen dat het meisje genitaal werd verminkt.
Daarom is het van cruciaal belang om te investeren in cultuurgevoelige voorlichting en bewustmakingsactiviteiten om deze wetten te begeleiden, zodat de praktijk verder afneemt en deze negatieve neveneffecten worden bestreden.
Begrijpen waarom
Maar wat is de beste manier om vooruit te komen? Om daar een antwoord op te krijgen is het belangrijk dat we kijken naar de redenen die gemeenschappen zelf aanvoeren om de VGV-praktijk voort te zetten. Uit onderzoeksinterviews blijkt het volgende:
Cultuur en traditie, sociale redenen zoals de mogelijkheid van een huwelijk, opgevatte gezondheidsvoordelen, druk van ouderen, regulering van het seksuele verlangen van vrouwen, en gevolgen zoals vervreemding binnen de gemeenschap en haar referentienetwerk.
Ondanks het bestaan van de wetgeving gaat de praktijk 24 jaar later nog steeds door. En juist daarom wil Enabel begrijpen waarom mensen bovengenoemde argumenten gebruiken en waarom ze denken dat die belangrijk genoeg zijn om vrouwen genitaal te blijven verminken. Samen met de overheid en de burgers van de regio Centre-Est willen we met duurzame oplossingen komen.
Hiervoor werken we samen met onderzoeksinstellingen in Burkina Faso en België. De Universiteit van Luik, de Katholieke Universiteit van Louvain-la-Neuve, de Universiteit van Gent en het Institut Supérieur des Sciences de Population in Ouagadougou bundelen hun krachten om een uitgebreide sociaal-antropologische studie uit te voeren. De eerste resultaten worden verwacht in het voorjaar van 2021 en zullen geleidelijk aan verfijnd worden.
Samen actie ondernemen
Wanneer gemeenschappen die vrouwelijke genitale verminking uitvoeren zelf besluiten om af te zien van deze praktijk, kan er vooruitgang worden geboekt. Binnen deze gemeenschappen zijn er veel mensen die werken aan oplossingen, mensen die zich uitspreken, proberen het onderwerp bespreekbaar te maken en in de openbaarheid te brengen.
Blandine, Frédéric, Philomène en Zakaria laten hun stem horen om te sensibiliseren tegen genitale verminking en geweld tegen vrouwen.
Enabel wil stemmen als die van hen versterken. Zij aan zij werken met mensen die verandering op gang kunnen brengen binnen de Burkinese gemeenschappen.
“Als we een einde willen maken aan vrouwelijke genitale verminking, moet iedereen erbij betrokken worden. Het kan niet langer een taboe blijven.” Frédéric – Hoofd van de Gemeentelijke Jeugdraad van Tenkodogo
Frédéric – Hoofd van de Gemeentelijke Jeugdraad van Tenkodogo
Geweld tegen vrouwen, een kwestie die verder gaat dan VGV
Enabel steunt de regering van Burkina Faso niet alleen in de strijd tegen vrouwelijke genitale verminking, maar presenteert een totaalaanpak, die elke vorm van gendergerelateerd geweld bestrijdt.
“In Burkina Faso wordt 41 % van de vrouwen geslagen omdat ze weigeren om seks te hebben of voor de kinderen te zorgen. En 54 % van de vrouwen mogen niet beslissen over hun eigen gezondheid. Toch vinden veel mensen in deze zeer patriarchale samenleving dit normaal, hierrond bewustzijn creëren is dan ook ingewikkeld”, zegt Thierry Nkurabagaya, expert bij Enabel en coördinator van het project She Decides in Burkina Faso.
Door deze gecompliceerde context en omdat verschillende vormen van geweld met elkaar verweven zijn, is het essentieel om een aanpak te bieden die de problematiek vanuit verschillende invalshoeken benadert: “Het bevorderen van gezinsplanning en het uitbannen van geweld tegen vrouwen en meisjes vormen de rode draad in al onze acties. Uitgaande van een holistische benadering, waarbij het recht op informatie, het recht op bescherming van slachtoffers van geweld en het recht op toegang tot kwalitatieve gemeenschapszorg worden gecombineerd”, zegt Thierry.
Voortdurende inspanningen zijn nodig
In de regio Centre-Est zijn we momenteel bezig met de renovatie van een ziekenhuis waar we een Centrum voor Moeder en Kind gaan oprichten, waar slachtoffers van geweld terecht kunnen. Op termijn zal het ook clitorale hersteloperaties aanbieden.
Het Burkinese ministerie voor de Bescherming van het Gezin, Vrouwen en Kinderen heeft een systeem van gezinspleegzorg opgezet voor meisjes die van huis weggelopen zijn om VGV, gedwongen huwelijken of andere vormen van huiselijk geweld te ontvluchten. “We werken aan de versterking van deze dienst door mogelijke geschikte pleeggezinnen op te zoeken en opleidingen aan te bieden aan deze gezinnen en aan vrouwenorganisaties binnen de gemeenschappen”, zegt Thierry nog.
Tot slot werken we nauw samen met scholen om lessen over seksueel en gendergerelateerd geweld te integreren. Wij willen ervoor zorgen dat kinderen en jongeren – zowel meisjes als jongens – weten dat ze op school gehoord kunnen worden. Samen met het Bevolkingsfonds van de Verenigde Naties UNFPA investeren we ook in de uitbreiding van een online jongerenplatform ‘QGJeunes’ dat op feiten gebaseerde informatie over seksuele en reproductieve gezondheid en rechten aanbiedt, specifiek gericht op een publiek van jongvolwassenen.
“We adviseren onze oudsten om te stoppen met vrouwelijke genitale verminking, de negatieve effecten op de gezondheid van meisjes en vrouwen zijn gewoon te groot.”
Blandine – lid van de jongerenorganisatie van Koupela
