De stemmen van sociaal innovatoren kracht bijzetten

Van 11 tot 14 september diende de Rwandese hoofdstad Kigali als locatie voor de Wehubit Days. Het evenement bracht een 50-tal innovatoren en digitale changemakers uit 11 partnerlanden van de Belgische ontwikkelingssamenwerking samen. Het doel? Onze gemeenschappelijke mondiale uitdagingen door een digitale bril bekijken en aanpakken.

Digitale sociale innovatie. Hoe ziet die eruit?

Tijdens dit 4-daagse evenement werd het overduidelijk: digitale sociale innovatie is niet zomaar een vaag, theoretisch begrip.

Jan Verschueren, manager van het Wehubit-programma, geeft een voorbeeld van zo’n innovatie: “In Benin ondersteunt het Cajùlab-project de slimme cashewproductie. Onze projectpartner TechnoServe gebruikt drones en satellieten om productiegebieden in kaart te brengen en de gezondheid van de plantages te analyseren. Op hun beurt kunnen de boeren hun productie aanpassen. Zo worden ze weerbaarder tegen de klimaatverandering.”

Een ander voorbeeld: in Oeganda vormt een gebrek aan toegang tot gegevens en daardoor een gebrek aan bewustzijn over de luchtkwaliteit een groot probleem. Daar hebben we het AirQo-initiatief gesteund. De organisatie heeft een app gemaakt om de gegevenskloof te dichten bij de aanpak van luchtvervuiling. Het initiatief is gevestigd in Kampala.
Het heeft met behulp van kunstmatige intelligentie op verschillende locaties in Oeganda sensoren geplaatst om de luchtkwaliteit te bewaken, realtime gegevens te leveren en de luchtvervuiling in de stad te bestrijden. Momenteel zijn ze ook aan het opschalen naar andere regio’s in Afrika.

“Als we nadenken over digitale innovatie, moeten we ons afvragen: hoe willen we dat onze kinderen over 20 jaar een gelukkig leven leiden.” – Angela Nshimye, AirQo-Project

Wanneer een eenvoudige app of digitale tool goed is aangepast aan een specifieke context, heeft digitale sociale innovatie het potentieel om inclusieve en duurzame ontwikkeling te versnellen en mensen te empoweren. Een van de doelstellingen van Wehubit is het faciliteren van sociale innovaties door een netwerk te creëren waar de gebruikers hun ervaringen, sterke punten en problemen kunnen uitwisselen.

Drie jaar lang hebben ze samengewerkt en hun expertise gedeeld. Dat gebeurde voornamelijk online, omdat de projecten verspreid zijn over het hele continent. De Wehubit Days waren voor hen de gelegenheid om elkaar fysiek te ontmoeten en een week lang expertise en geleerde lessen uit te wisselen.

Alles draait om schaalvergroting

Hoewel de omstandigheden kunnen verschillen, pakken veel sociaal innovatoren vergelijkbare uitdagingen aan: burgerwetenschap inzetten om luchtvervuiling tegen te gaan, codeerinitiatieven opzetten om kansarme jongeren aan werk te helpen en strategieën bedenken om vrouwen te empoweren in hun strijd tegen seksueel geweld.

Maar ondanks de directe sociale impact die deze projecten hebben in een specifieke regio, kampen ze ook allemaal met hetzelfde obstakel: schaalvergroting. De meeste van deze projecten werken met bevolkingsgroepen met zeer beperkte financiële middelen. Daardoor is het voor hen moeilijk om een duurzaam verdienmodel te ontwikkelen.

Hierdoor zijn projecten voornamelijk afhankelijk van subsidies. Toegang tot subsidies zal waarschijnlijk een belangrijk financieringsmodel blijven. Toch hebben de projecten nagedacht en uitgewisseld over andere modellen. Voor sommigen was de oplossing om op de een of andere manier geïntegreerd te worden in de openbare diensten van een lokale of nationale overheid.

PharmAccess is bijvoorbeeld een van de partners die een duurzaam schaalvergrotingspad heeft gevonden door samen te werken met de overheid van Zanzibar. Het project heeft twee instrumenten geïntroduceerd om de kwaliteit en efficiëntie van de zorg in openbare en private zorginstellingen te verbeteren en heeft de overheid bruikbare gegevens verschaft over het gebruik van gezondheidsdiensten. De instrumenten zijn direct geïntegreerd in het actieplan van de overheid.

De toekomst van digitale sociale innovatie

Tijdens het evenement heeft het netwerk belanghebbenden binnen het Rwandese ecosysteem van harte uitgenodigd voor een open evenement in samenwerking met de vertegenwoordiging van Enabel in Rwanda. Dat evenement bestond uit een uitgebreide paneldiscussie, aangevuld met boeiende break-outsessies. Dat alles had tot doel om het grote potentieel te onderzoeken van digitale innovatie voor het stimuleren van duurzame ontwikkeling op het Afrikaanse continent en daarbuiten.
Met name eminente vertegenwoordigers van de Europese Commissie, de Belgische ambassade, het Rwandese ministerie van ICT en Smart Africa hebben de discussies verrijkt met hun perspectieven.

“Partners, overheden, maatschappelijke organisaties, ngo’s, de private sector … We kunnen allemaal een steentje bijdragen om impactvolle innovatie te vinden en uit te bouwen.” – Angela Nshimye, Universiteit van Makarere

Wehubit 2.0: Een mooie toekomst

Het hoogtepunt van de Wehubit Days markeerde niet het einde, maar eerder het begin van een nieuw en spannend hoofdstuk. Wehubit 2.0 komt eraan. In november 2023 wordt er een nieuwe oproep tot het indienen van voorstellen gelanceerd. Daarbij gaan we opnieuw op zoek naar digitale sociale innovaties in onze partnerlanden om deze te ondersteunen. Een nieuwe lichting van projecten zal de steun van Wehubit krijgen in de vorm van expertise en subsidies.

Bovendien worden deze projecten verwelkomd in het Knowledge Exchange Network. Zo krijgen ze de kans om in contact te komen met en inspiratie op te doen uit de expertise en ervaringen van de andere partners.

We kijken er echt naar uit om deze prachtige ontdekkingstocht van innovatie, samenwerking en duurzame ontwikkeling voort te zetten. We hopen dan ook vele partners aan boord te mogen verwelkomen.

Over Wehubit

Sinds 2018 heeft Wehubit 6 oproepen tot het indienen van voorstellen gelanceerd met als doel: het identificeren en ondersteunen van digitale sociale innovatie binnen de partnerlanden van de Belgische ontwikkelingssamenwerking. Dit met de steun van zowel de Belgische overheid als de Europese Commissie via het DIRECCT-programma. Maar liefst 27 projecten werden geïdentificeerd en hebben steun gekregen in de vorm van subsidies en expertise. Bovendien fungeert Wehubit als een Knowledge Exchange Network, een kennisuitwisselingsnetwerk dat verbindingen bevordert tussen innovatoren en digitale changemakers uit de publieke en non-profitsector.