Digitalisering van het onderwijs in Afrika: vijf originele oplossingen

Brussel, België | Het Wehubit-programma van Enabel heeft vijf nieuwe EdTech-projecten geselecteerd om het gebruik van onderwijstechnologieën op te schalen. Wehubit wil zo de kwaliteit en de continuïteit van het onderwijs en het leren verbeteren.

Deze zesde oproep tot projectfinanciering zal 5 projecten ondersteunen in Rwanda, Tanzania, Niger en Oeganda. Het totale bedrag van 1.602.000 euro wordt gefinancierd door het DIRECCT-programma van de Europese Unie.

Kwalitatief en continu onderwijs

In maart 2020 kondigde de VN aan dat de coronapandemie en de schoolsluitingen een impact hadden op het onderwijs van om en bij 1,37 miljard leerlingen. Twee jaar later, in januari 2022, zijn nog steeds meer dan 31 miljoen kinderen en tieners door de schoolsluitingen getroffen. Onderwijs, een van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s), is daarom meer dan ooit van cruciaal belang.

Het onderwijs is gedeeltelijk online beschikbaar, maar niet iedereen heeft er toegang toe. De meest kwetsbare groepen profiteren er weinig van, omdat zij slechts beperkte toegang hebben tot technologie (connectiviteit, apparatuur, enz.) en omdat de alfabetisering en de digitale vaardigheden onvoldoende zijn. Daarom kunnen EdTech-projecten oplossingen bieden en leerkrachten en leerlingen een eind op weg helpen. Wehubit steunt projecten die een hybride (afstand en face-to-face) aanpak voorstellen met bijzondere aandacht voor de meest kansarme milieus.

Geselecteerde projecten

In Niger is de toegang tot het hoger onderwijs beperkt door de gezondheids- en veiligheidssituatie. Het Agence Universitaire de la Francophonie (AUF) wil de weerbaarheid van het hoger-onderwijssysteem versterken. Dat doet het samen met het ministerie van Hoger Onderwijs en Onderzoek van Niger. Concreet zal het project een digitaal platform voor afstandsonderwijs opzetten voor alle departementen van de Abdou Moumouni-universiteit, de grootste van het land. Naast het technologische aspect zal het project ook aandacht besteden aan de pedagogische en regelgevingsaspecten van ‘blended learning’. Dat zal de uitbreiding van deze digitale ruimte naar andere academische instellingen in Niger vergemakkelijken. De pedagogische methode is modern: action-based learning. De voorzieningen van het platform zullen in die richting gaan, waarbij bijvoorbeeld sequentiële en groepsactiviteiten worden afgewisseld.

In Oeganda halen slechts drie op de tien kinderen die in het eerste jaar van de lagere school beginnen, de laatste klas. Hoe komt dat? Door onder meer de moeilijkheid om het onderwijsbeleid uit te voeren en het gebrek aan middelen en belangstelling voor de stemmen die de sector verdedigen. Edukans wil gebruikmaken van het online instrument EDU Q-card. Daarmee kunnen scholen hun prestaties (zelf)evalueren aan de hand van 40 kwaliteitsindicatoren. Leraren, directie, ouders en gemeenschappen zijn er allemaal bij betrokken. Er worden actieplannen opgesteld die rekening houden met de functies en individuele prioriteiten van eenieder om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. Ook het ministerie van Onderwijs en Sport heeft toegang tot het platform. Zo kan het de actieplannen afstemmen op het nationale en lokale onderwijsbeleid.

Beroepsopleiding is voor veel jongeren in Tanzania de hoop om een inkomen te verwerven en hun levensomstandigheden te verbeteren. Er zijn echter nogal wat hinderpalen gelinkt aan de afstand en de hoge kosten. Deze problemen spelen een nog grotere rol bij de meest achtergestelde plattelandsbevolking. De gratis applicatie voor digitale beroepsopleiding VSOMO, ontwikkeld door de overheidsdienst Vocational Education and Training Authority (VETA) en de telefoonoperator Airtel, biedt een antwoord op deze uitdaging. Helvetas wil de toepassing aantrekkelijker en doeltreffender maken om meer gebruikers te bereiken. Dat doet ze door gamification-elementen te ontwikkelen voor verschillende beroepsopleidingen. Rond deze digitale verbeteringen zullen mediacampagnes opgezet worden in de regio’s Dodoma en Singida. Hiermee worden de jongeren aangemoedigd de app te gebruiken voor het theoretische gedeelte alvorens zij naar een VETA-opleidingscentrum gaan voor het praktische gedeelte.

De universiteit van Rwanda heeft op haar campus in Rukara een multimediastudio ingericht. Daar worden verscheidene leden van het academisch personeel opgeleid in het ontwerpen van digitale kennisproducten voor studenten. De universiteit van Rwanda is van plan nog zes campussen met dergelijke multimediastudio’s uit te rusten om de toegang zo breed mogelijk te maken. Deze studio’s zullen online leermiddelen interactiever maken en de betrokkenheid van studenten, en dan vooral de meest kwetsbaren, vergroten. De universiteit wil 90 docenten en 600 studenten opleiden in EdTech-methoden. Dat zal docenten de nodige vaardigheden bijbrengen om digitale inhoud van hoge kwaliteit te creëren.

Oeganda is een van de landen waar de scholen het langst gesloten zijn als gevolg van de coronacrisis. Afstandsonderwijs is daarom de norm geworden. De opleiding van leerkrachten in deze nieuwe onderwijsvorm is weinig toegankelijk, aangezien leerkrachten weinig tijd en beperkte financiële middelen hebben. Save the Children maakt gebruik van een innovatief en intuïtief instrument om aan deze behoefte te voldoen: een interactieve spraakserver die toegang biedt tot vooraf opgenomen lessen, aangevuld met sms-berichten. Het project zal een reeks aanvullende modules voor professionele ontwikkeling voor leraren en vragenlijsten ontwikkelen die op de bestaande server zullen worden gehost. De districten Kasese, Bundibugyo en Ntoroko zijn in de eerste fase de doelgroep. De tweede fase beoogt de toegang tot de dienst uit te breiden. Dat zal ze doen door een gratis lijn op te zetten in het hele land.

“Met deze vijf nieuwe projecten kunnen wij een bijdrage leveren aan de aanpak van de onderwijscrisis door de Europese Unie. Door hun digitale innovaties hebben de actoren het risico van verminderde toegang en kwaliteit van het onderwijs omgezet in een kans om bepaalde gewoonten en manieren van doen te herzien. Voor Wehubit vormen ze een aanvulling op een portefeuille die al uiteenlopende thema’s omvat, zoals empowerment van vrouwen en jongeren, klimaatslimme landbouw, e-gezondheid en digitale vaardigheden.” klinkt het bij Arnaud Leclercq, manager van het programma Wehubit.

Over Wehubit:

Het Wehubit-programma van Enabel ging in 2018 van start. Het identificeert en ondersteunt actoren die bestaande digitale oplossingen willen verspreiden en opschalen. Het programma ondersteunt in de eerste plaats beproefde oplossingen die een bijdrage leveren aan de SDG’s. De subsidies worden toegekend aan publieke of maatschappelijke organisaties met digitale projecten voor sociale innovatie. Momenteel ondersteunt het Wehubit-programma 27 uiteenlopende projecten (waaronder de 5 nieuwe) in 12 van de 14 partnerlanden van Enabel. Op de website van Wehubit (wehubit.be) worden regelmatig thematische oproepen tot het indienen van projecten gepubliceerd.

Sinds 2021 heeft Wehubit een nieuw onderdeel: een netwerk voor kennisuitwisseling en een online bibliotheek werden opgezet om de uitwisseling van goede praktijken, geleerde lessen en kennisproducten te vergemakkelijken.

Meer informatie over Wehubit ?

Lucie Bricout, communicatiemedewerker voor Wehubit
lucie.bricout@enabel.be | +32 477 89 42 53

Over het DIRECCT-programma van de Europese Unie:

Het programma DIgital REsponse Connecting CiTizens (DIRECCT) is ontstaan als antwoord op de coronacrisis. Het gaat uit van de Organisatie van Afrikaanse, Caribische en Pacifische Staten (OACPS) en de Europese Unie. Het wordt uitgevoerd door het Frans ontwikkelingsagentschap AFD en zijn Belgische tegenhanger Enabel. DIRECCT is een overkoepelend orgaan voor 10 projecten die werken aan connectiviteit en digitalisering in de sectoren gezondheidszorg, onderwijs en kleine ondernemingen. Wehubit is een programma dat dergelijke projecten selecteert en ondersteunt. Het is via de Europese financiering dat Wehubit de vijf winnaars van zijn laatste oproep tot het indienen van voorstellen een duwtje in de rug wil geven.