Innovatie en digitalisering: drijvende krachten achter de hervorming van de overheid

In Marokko ondersteunt Enabel ambtenaren bij het versterken van hun digitale vaardigheden. Een belangrijk instrument daarbij is de IDARATHON die voor de tweede keer op rij wordt georganiseerd. Dat is een hackathon die tot doel heeft ideeën te genereren voor innovatieve digitale projecten om de uitdagingen van overheden en burgers aan te gaan.

 
IDARATHON is een samentrekking van de termen IDARA (‘administratie’ in het Arabisch) en HACKATHON. Het is de wedstrijd die werd opgezet voor ambtenaren in Marokko binnen het programma e-TAMKEEN. Na een eerste succesvolle ervaring in 2020 werd eind 2022 de tweede editie gelanceerd.

Een wedstrijd op hoog niveau tussen honderd gemotiveerde ambtenaren

Deze editie heeft innovatieve ideeën opgeleverd die zeer waardevol zijn voor de publieke sector en de Marokkaanse bevolking. Onder die ideeën werden drie ambities (SEER, Agri-innov’ en OTOTI9A) door een Marokkaans-Belgische jury van digitale experts tot winnaar gekroond:

• Digitaal kwetsbare mensen eenvoudige digitale toegang bieden tot administratieve diensten;
• Werknemers in de landbouw in staat stellen zich online aan te sluiten op de arbeidsmarkt;
• Technische en administratieve aanbiedingen samenbrengen voor de verkoop van tweedehands voertuigen op een platform.

Dat zijn de denkoefeningen van drie teams uit de overheidsadministratie met verschillende profielen.

Het IDARATHON-avontuur begon in december 2022 voor 97 ambtenaren in 12 teams, 48 vrouwen en 49 mannen. Zij stonden centraal in een rijk innovatieprogramma, met een combinatie van inspirerende webinars, een hackathon en coachingsessies. In totaal hebben ze meer dan 100 uur samen doorgebracht om opmerkelijke prototypes te co-creëren op basis van innovatieve instrumenten en methoden. Ze werden daarbij begeleid door gerenommeerde experts.

“De hackathon heeft me verrast: het was de eerste keer dat ik nieuwe tools en methoden van innovatie kon leren. We hoeven onze problemen niet per se op de gebruikelijke manier op te lossen, we kunnen rondkijken om oplossingen te vinden die waarde toevoegen aan onze projecten.”
Loubna Hakimi, ‘Idarathonster’ van het ministerie van Binnenlandse Zaken  

Net als haar collega’s vindt Loubna Hakimi, die het Marokkaanse ministerie van Binnenlandse Zaken vertegenwoordigt, dat de IDARATHON haar inderdaad in staat stelde haar vaardigheden in digitaal projectbeheer te versterken. Maar wat meer is, ze kreeg de kans om buiten de lijntjes te kleuren en collectieve intelligentie te gebruiken om een oplossing te ontwerpen, toegesneden op de werkelijke behoeften van burgers en overheidsdiensten.

Ondersteuning om oplossingen te ontwikkelen, maar ook om vakgenoten te inspireren

Als drager van de winnende projecten (SEER, Agri-innov’ en OTOTI9A) zal een dertigtal ‘Idarathonners’ deelnemen aan de tweede fase van het programma. De drie teams zullen worden begeleid bij de ontwikkeling van hun oplossingen en de uitvoering ervan door hun diensten.
 Daartoe worden zij enkele maanden ondersteund via inspirerende bezoeken aan spelers in het Marokkaanse digitale ecosysteem, en via op maat gesneden opleidings- en coachingsessies. Zij worden op hun traject ook bijgestaan door hoge overheidsfunctionarissen, die vóór de wedstrijd zijn aangewezen en die de invoering van elk project door de betrokken overheidsstructuren willen vergemakkelijken.

“Mijn advies aan de projectleiders: Pitch wat jullie hebben gedaan in jullie respectievelijke administraties want het is viraal. Je moet anderen inspireren om hetzelfde te doen, want je hebt ons geïnspireerd en je moet je peers inspireren.” – Hicham Chiguer, voorzitter van AUSIM en jurylid van de IDARATHON

Naast de opname van de twaalf ontworpen prototypes in een bank met digitale projectideeën voor Marokkaanse ministeries, is het belangrijkste resultaat van deze editie van de IDARATHON de mentaliteitsverandering rond de overheidsdienst.

Alle betrokkenen waren onder de indruk van de kwaliteit van het afgeleverde werk. Niet alleen is de IDARATHON-gemeenschap erin geslaagd om te innoveren, maar ook werd bewezen dat de administratie de dienstverlening aan de burgers wil optimaliseren. In de ogen van de vertegenwoordigers van de instellingen en de experts uit het digitale ecosysteem zijn deze door e-TAMKEEN gesteunde mensen nieuwe ambassadeurs van publieke innovatie en vormen zij een bron van inspiratie voor iedereen.

Digitalisering, een belangrijk onderdeel van de samenwerking tussen België en Marokko

Tot dusver heeft het project e-TAMKEEN-bijna 120 sessies capaciteitsversterking verzorgd en meer dan 2750 ambtenaren opgeleid, onder wie 48 % vrouwen en 26 % op lokaal niveau. Het is ook een verbindende kracht en een boodschap van hoop voor de hele openbare sector in Marokko.

Om de dienstverlening aan de burgers te verbeteren, wil e-TAMKEEN de digitale vaardigheden van ambtenaren versterken. Daartoe organiseert het programma achter het IDARATHON-initiatief dagelijks opleidings- en bewustmakingsactiviteiten – face-to-face en via zijn e-learningplatform – over uiteenlopende onderwerpen, gaande van digitale communicatie tot cyberbeveiliging, inclusief gegevensbeheer en cloudadministratie.

Om al deze activiteiten in Marokko te ondersteunen, werken de teams van Enabel samen met Belgische partners in digitalisering. Zo wordt het programma e-TAMKEEN sinds de lancering ervan ondersteund door de FOD BOSA (Beleid en Ondersteuning) die verantwoordelijk is voor de digitalisering van de administratie in België. Dat gaat met name via zijn gespecialiseerde innovatieafdeling – het NIDO Lab – en de Dienst Administratieve Vereenvoudiging (DAV).

Het project is ook een gelegenheid om de synergieën met publieke en private actoren in België te versterken. Dit was het geval met de gemeente Sint-Joost-ten-Node, die hoge Marokkaanse ambtenaren tijdens een studiereis hebben ontmoet en waarmee binnenkort activiteiten en opleidingen zullen worden opgezet in het kader van de jumelage van de gemeente met Tanger.

Binnenkort is e-TAMKEEN in de afsluitfase. Het zal eerst nog verschillende acties voor capaciteitsversterking uitvoeren, vooral bij de territoriale diensten van de overheid, waar naar verwachting in totaal bijna 600 ambtenaren zullen worden opgeleid. Deze activiteiten zullen ook online plaatsvinden, aangezien het e-learning platform van het project al meer dan 1200 inschrijvingen heeft. Tot slot zetten de teams van SEER, Agri Innov’ en OTOTI9A het IDARATHON-avontuur voort met een begeleidingsproces op maat. Zij zullen zo het beste van zichzelf geven om de Marokkaanse overheid concrete, digitale en innovatieve oplossingen te bieden voor een kwalitatieve dienstverlening aan de burgers van het land.